Diyarbakır Kurşunlu Camii, Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alan ve şehrin en büyük camilerinden biri olan tarihi bir Osmanlı eseridir. Asıl adı Fatih Paşa Camii olan bu yapı, halk arasında kubbesinin kurşun kaplı olmasından dolayı "Kurşunlu Camii" olarak anılmaktadır.
---
Tarihçe
Cami, 1516-1520 yılları arasında, Diyarbakır’ı Osmanlı topraklarına katan Yavuz Sultan Selim döneminde, ilk Osmanlı valisi Bıyıklı Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Bu cami, Osmanlı’nın Diyarbakır’da inşa ettiği ilk cami olma özelliğini taşır.
Fatih Paşa, bu camiyi yaptırarak Osmanlı’nın bölgedeki hâkimiyetini simgeleyen bir eser bırakmıştır.
---
Mimari Özellikler
Plan ve Yapı Malzemesi: Cami, kare planlı olarak inşa edilmiştir ve yapımında Diyarbakır’a özgü siyah bazalt taşı kullanılmıştır.
Kubbe: Cami, dört büyük kemer üzerine oturan merkezi bir kubbeye sahiptir. Kubbede kullanılan kurşun kaplama, yapıya "Kurşunlu" adını kazandırmıştır.
Minare: Tek şerefeli minaresi, yapıya zarif bir görünüm katar. Minare de bazalt taşından yapılmıştır.
Süslemeler: Caminin mihrabı ve minberi, taş işçiliğinin ince örneklerini yansıtır. İç mekânda yer alan kalem işi süslemeler de dikkat çekicidir.
Avlu: Cami, geniş bir avluya sahiptir ve avlunun ortasında bir şadırvan bulunur.
---
Tarihi Olaylar
2015 yılında, Sur olayları sırasında cami ciddi şekilde hasar görmüş ve büyük bir yangın sonucunda iç mekânı, süslemeleri ve tarihi dokusu zarar görmüştür. Bu olay camiye büyük bir tahribat vermiştir.
Yangın sonrasında caminin mihrabı, minberi ve kalem işleri gibi pek çok tarihi unsuru yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır.
---
Restorasyon ve Günümüzdeki Durumu
2016 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları kapsamında cami büyük ölçüde onarılmış ve yeniden ibadete açılmıştır.
Restorasyon sırasında orijinal yapısına sadık kalınmış ve cami, eski ihtişamını yeniden kazanmaya çalışmıştır.
Günümüzde cami, hem ibadet yeri hem de tarihi bir anıt olarak yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.
---
Önemi
Kurşunlu Camii, Osmanlı’nın Diyarbakır’daki ilk eseri olmasının yanı sıra, bölgenin mimari ve tarihi kimliğinin önemli bir parçasıdır.
Caminin yapısı ve tarihi, Diyarbakır’ın zengin kültürel mirasını anlamak için büyük bir değer taşır.
