Ekim 2024 itibariyle restorasyon çalışmalarının devam ediyor olması nedeniyle ziyaret edemediğimiz Behram Paşa Cami, Mimar Sinan’ın İstanbul dışındaki önemli bir eseri ve bir deneme yapısı olarak değerlendirilmekte olmakla birlikte adı kaynaklardan sadece Tuhfetü’l-mi‘mârîn’de geçmektedir.

1564-72 yılları arasında inşa edilen Caminin banisi ise Diyarbakır'ın Osmanlı valisi Behram Paşa'dır.

Harim kısmını gezemediğimiz hatta avlusuna da tam olarak giremediğimiz Caminin, şadırvanında boğumlu-düğümlü sütunlar dikkati çekiyor.

Ayrıca beş kubbeli son cemaat yerinin çifte revaklı yapısı da Behram Paşa caminin en ayırt edici yanlarından biri.

Osmanlı Klasik dönem mimarisinin önemli bir örneği olan bu tarihi yapının görülmeye değer olduğunu düşünüyorum. (Restorasyon sonrası ziyaret elbette daha mantıklı olacaktır.)

Diyarbakır turunda Behram Paşa Cami'sini ziyaret etmek istedik ama maalesef restorasyon çalışmaları için kapatılmış. Buna rağmen demir parmaklıklardan caminin son cemaat yeri muhteşem görünüyordu. Neden görülmesin ki mimarı, Osmanlı devrinin en büyük mimarı; Mimar Sinan. Camiye komşu olan bazı vatandaşlar birde caminin içini görseniz, bayılırsın diye bize seslendiler. İnşallah restorasyondan sonra tekrar ziyaret ederiz.

BEHRAMPAŞA CAMİ

# Şehrin güneyinde Mardin Kapısı civarındadır. Diyarbakır’ın on üçüncü Osmanlı valisi ve beylerbeyi olan Sokullu ailesinden Kara Şahin Mustafa Paşa’nın oğlu Behram Paşa tarafından yaptırılmıştır.
# Cümle kapısındaki kitâbeden inşasına (1564) yılında başlanıp (1572) yılında tamamlanmış olduğu anlaşılmaktadır.
# Mimar Sinan’ın İstanbul dışındaki önemli bir eseri ve bir deneme yapısı olarak değerlendirilmektedir.
# Son cemaat yeri cepheleri dahil duvarlarda iki değişik renkte taş kullanılmış olması dış görünüme dekoratif bir hareketlilik sağlamıştır.
# Aslında beş kubbeli olan son cemaat yeri, dıştan sütunlarla çevrilip meyilli bir çatı altına alındığından geniş bir sakıf meydana getirmekte ve bu özelliği ile bölgedeki yazın namazları açık havada kılma geleneğine de uygun bir karakter kazanmış olmaktadır.