M.Ö. III. Binyıldan 20. Yüzyılın başına değin yaklaşık 5 bin yıllık bir yerleşme sürecinin izlenebildiği Van Kalesi Höyüğü, Van sitadelinin hemen kuzeyinde, ona paralel uzanır. Bu alanda sürdürülen çalışmalarda daha önceki yıllarda ortaya çıkarılan Urartu sivil mimarisinin devamı ortaya çıkarılmıştır. Van Müzesi’nde, burada çıkarılan eski yazılar sergilenmektedir.

Prof.Dr.M.Taner Tarhan tarafından kazılmıştır. Urartu'nun en önemli kentidir. Urartu'nun anıtsal nitelikteki mimari örnekleriyle ilk yazıtları burada görmek mümkündür. Başkent , sitadel ve aşağı şehirden oluşuyor. Sitadelde yöneticilerin oturduğu saraylar, tapınak, anıtsal kaya mezarları gibi yapılar vardır.
Aşağı şehirde halkın oturduğu bölgede sivil yapılar vardı. Tuşpa'nın en dikkat çeken Urartu öğeleri anıtsal kral mezarlardır. Bunlar kayalarla oyulmus odalardan oluşur. Bunların arasında 1.Argişti'nin mezarı tarihlenenilir tek örnektir çünkü cephesinde 1.Argişti'nin saltanatı süresince yaptığı icraatların anlatıldığı bir yazıt vardır. Van kent merkezinde Van Gölü kıyısında yer alan bu anıtsal başkent, bir anıt müze niteliğinde ve başkentin bütün unsurlarını taşır ( Tarhan,2011)