Merhabalar,
Tez kapsamında, İstanbul ili, Fatih ilçesi, Balat semti, Tahta Minare mahallesi, Köprübaşı mevkiinde konumlanan Tur-i Sina Kilisesi incelenmiştir. Kilise, manastır yapıları ile birlikte, Balat İskele Caddesi ve Mürsel Paşa Caddesi arasındaki yeşil bantta yer almaktadır. Tezin amacı, önemli bir kültürel değer olan Tur-i Sina Kilisesi’nin tarihi ve mimari özelliklerini araştırarak, korunması için öneriler geliştirmek ve yapının özgün değerleri ile gelecek nesillere ulaşmasını sağlamaktır. Geçmişi on dördüncü yüzyılın ilk yarısına kadar uzanan Tur-i Sina Kilisesi (Balatkapı İoannes Prodromos Metokhion Kilisesi), İstanbul’daki Rum Ortodoks yapılarından biridir. Kilise, Mısır’daki Sina Başpiskoposluğu’na ve Aziz Katherina Manastırı’na bağlıdır. Tez çalışması, Tur-i Sina Kilisesi’nin bulunduğu çevrenin özelliklerini, kilise mimarisi ve Rum Ortodoks kiliseleri hakkındaki araştırmaları, kilisenin günümüzdeki durumunun ayrıntılı betimlenmesini, rölövesini, restitüsyon ve restorasyon projelerini içermektedir.

Within the thesis, Tur-i Sina Church, which is located at the Balat district of İstanbul, has been analyzed. The church and the monastery structures are located in the green belt between Balat Iskele Street and Mürsel Paşa Street. The purpose of the thesis is to analyze the historical and architectural features of Tur-i Sina Church, to develop a restoration project and to ensure that the structure continues its existence with its authentic values. The history of Tur-i Sina Church (Balatkapı Ioannes Prodromos Metokhion Church) goes back to the first half of the fourteenth century and it is one of the Eastern Orthodox Churches in İstanbul. The church is subject to Sina Archbishopric and Saint Catherine Monastery in Egypt. The thesis includes the examination of the basic features of the environment in which Tur-i Sina Church is located, the researches on the architecture of the church and the Eastern Orthodox Churches, the detailed description present condition of the church, the survey of the church, reconstitution drawings and restoration proposal.

Ioannes Prodromos Kilisesi -Tur-i Sina Manastırı-Metokhion

BİR FENER YAPISI ÖRNEĞİ: TUR-İ SİNA

Tarihî sur içi, kardeşçe yaşamın somut varlıkları olan dinî yapıların belki de en güzel örneklerinin toplandığı, açık hava müzesi özelliğinde bir bölge. Haliç kıyı kesimi Osmanlı döneminde iskâna ve yapılaşmaya açılmıştır. Günümüze değin Osmanlı yapılaşması çoğunlukla yitirilmiştir. Buna rağmen çok değerli, döneminin tanıklıklarını yapmış anıtsal yapılar mevcudiyetini sürdürmektedir. Bunların önde gelenlerinden birini Tur-i Sina Manastırı’na ait yapılar oluşturmakta. Yakınındaki Bulgar Patrikliği’ne bağlı Sveti Stefan Kilisesi, Balat yönünde ise Yusuf Şücaeddin Camii, bu birlikteliğin en güzel ve çarpıcı örnekleri.

Tur-i Sina Kilisesi, Osmanlı döneminde “Aya Yani Kilisesi” olarak telaffuz edilmekte olup vakıf kütüğünde, “Aya Yani Kilisesi ve Manastırı” adıyla kayıtlıdır. Misafirhane, “Müştemilat” olarak kayıtlıyken iki adet de kâgir dükkândan bahsedilmektedir. Kilise ve bağlı yapıların mülkiyeti “Aya Yani Kilisesi ve Manastırı Vakfı” adına kayıtlıdır.

Kilisenin Konumu

Günümüze ulaşmış hâliyle manastırın kütüphane ve misafirhane bölümleri, 18. yüzyılda inşa edilmiş, tam olarak Batı etkisine girmese de özellikle bezemelerinde bu etkinin yoğun biçimde hissedildiği yapılar olarak günümüze ulaşmıştır. Bu yapıların kuzeyinde kilise yapısı bulunmakta. Kilise, Yol Gösterici Yahya’ya (Vaftizci Yahya/Ioannes Prodromos) adanarak yapılmıştır. Tarih sahnesine ilk ne zaman çıktığı çok kesin olmamakla beraber bazı kaynaklar kilisenin 1334 yılından itibaren mevcudiyetini kabul eder. Ancak bu konuda topografik ve arkeolojik deliller mevcut değildir. Dionysios Byzantios’un Roma döneminden günümüze kadar ulaşan kitabında Haliç kıyısının arazi durumu anlatılmıştır. Kilisenin bulunduğu bölge Bizans döneminin Petrion ve Palation arası olup, surların denize en yakın olduğu yerdi. Düzlük alan Haliç kıyısında son derece az bulunmaktaydı. Nitekim 1204 yılındaki Latin istilası sırasında Latinlerin surlara en çok yaklaştıkları ve saldırdıkları yerler bu civarlara denk gelmekteydi. Dolayısıyla sur dışında düzlük alanın neredeyse hiç bulunmadığı bu gibi yerlerde Bizans dönemine ait yapılara rastlanılması biraz zayıf bir ihtimal olarak değerlendirilmektedir. Osmanlı döneminden itibaren artık surların askerî açıdan önemini yitirmesiyle sur dışı yapılaşmaya açılmış ve düzlük alanlar da genişletilmiştir.

Gittiğimde kapalıydı.Galiba faal değil.