Halfeti Ulu Camii, Şanlıurfa ilinin Halfeti ilçesinde, Fırat Nehri kıyısındaki Eski Halfeti yerleşiminde yer alan önemli bir tarihî yapıdır. Caminin geçmişi 15. yüzyıla, yani Memlükler Dönemi'ne kadar uzanır. Bu dönem, Halfeti’nin ticaret ve kültür açısından geliştiği bir çağdır. Cami, o dönemin izlerini taşıyan mimarisiyle dikkat çeker.
Mimari açıdan sade fakat sağlam bir yapıya sahip olan cami, kesme taşlarla inşa edilmiştir. Yapıda, dönemin karakteristik özelliklerini taşıyan yuvarlak kemerli kapılar, taş minber, geniş bir avlu, ve tek şerefeli minare gibi öğeler bulunur. Bu yönüyle, Güneydoğu Anadolu’daki klasik cami mimarisinin önemli bir temsilcisidir.
1999 yılında tamamlanan Birecik Barajı ile birlikte Eski Halfeti’nin büyük bölümü sular altında kalmıştır. Ancak Ulu Camii, suya yakın ama yüksek konumda bulunduğu için tamamen su altında kalmamış; kısmen etkilenmiş ancak varlığını sürdürmüştür. Bu yönüyle, Batık Camii gibi su altında kalmasa da, barajın bölgedeki kültürel miras üzerindeki etkisini yansıtan bir başka önemli simgedir.
Günümüzde Halfeti Ulu Camii, hem tarihî hem de turistik bir yapı olarak önemini korumaktadır. Ziyaretçiler için cami, bölgenin İslamî ve mimarî geçmişine tanıklık etme fırsatı sunar. Ayrıca caminin çevresi de geleneksel Halfeti taş evleri ve doğal manzarayla zenginleşmiş durumdadır.
