Aziz Klemens Kilisesi, kuzeyde Roma İmparatorluğunun son sınırında Ankara'da bulunan, Bizans döneminden kalan bir tarihi ve kültürel varlıktır. İlk olarak, Aziz Klemens adının bir Ankara piskoposu olduğu ve 283 yılında çeşitli Hristiyan çabalar için ortaya çıkan bir adam olduğunu unutmayın. Klemens, halkın saygısı ve kabulüyle 4. yüzyılın başlarında şehirdeki bir kiliseye adlandırıldı ve bugün oldukça kültürel açıdan önemlidir, ancak zamanla yok olma tehlikesine karşı mücadele etmekte olan yapı günümüzde yanıp sönen bir harabelirdir. Yapının inşası, Bizans döneminde bir kahramanın ölümünden çok sonra, MS 9. yüzyılın ortalarında gerçekleştiği tahmin ediliyor. Kapalı bir hac planının göstergesinde inşa edilen ikonik kilise, merkezi bir kubbeye sahiptir ve eskiden 4 kolu eşit olan büyük kemerlerin alt yüzeyine ince uzun hac kabartmaları vardı. Yapının zaman içinde derin değişikliklere uğradığı ve bunların bir sonucu olarak moloz taş ve tuğla sıralarından oluşan almaşık duvar tekniğini kullandı. Aziz Klemens Kilisesi'nde çok sayıda araştırmacı, yapının tarihine ilişkin görüşler arasında farklılıklar var. Ancak genel olarak kilise 4. ve 9. yüzyıla ait ilan ediliyor. Yapı, zorlu bir izinle geleneksel işyerlerden kopuk bir tepenin üzerinde bulunur ve oldukça kalın, sağlam olan merdivene daha sonra küçük bir yeşil alan ev sahipliğiyle birlikte aynı zeminde bulunuyor. Sonuçta, Aziz Klemens Kilisesi'nin sadece kalan duvarlarında görülebilen hala var olan bu tarihi yapı, Ankara ve Bizans İmparatorluğu'nun zengin bir geçmişini yakalamak için mükemmel bir yerdir. Kültürlü kafa karşısında bu yapı, etkili ve dünyanın en önemli tarihlerinden bazılarından konuşacak hikayeleri anlatabilir.

Aziz Klemens Kimdir?

Ankara Piskoposu olduğu ileri sürülen Klemens, 283 tarihinde Ankara’da doğdu. Hıristiyanlığın yayılması için çeşitli çalışmalar yaptı.

Klemens, Hıristiyan katliamları ile tanınan İmparator Diocletianus (284-305) tarafından 303 yılında Hıristiyanlara karşı yürütülen hareketlerde 20 yaşındayken cryptus olarak adlandırılan bir yerde öldürüldü. Ortodoks Kilisesince aziz olarak ilan edildi.

Ankara’da Aziz Klemens adına Bizans döneminde bir kilise inşa edildi.

Ankara’da Bizans döneminden kalan son eser olan Aziz Klemens Kilisesi günümüzde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Bir binanın içinden geçilerek güçlükle ulaşılabilen Aziz Klemens Kilisesi’nin sadece birkaç duvar kalıntısı ve kilisenin zemin katına ait bir kemer ayağı günümüze ulaşabildi.

Ankara’da varlığını zor da olsa sürdürmekte olan bu yapı, oldukça önemli bir kültür varlığı olmasına rağmen günümüzde harabe halinde. Birçok yeni yapılan binanın arasında kalmış bu yapıyı, küçük bir merdiven sayesinde iş yerlerinden zorla alınan izinle ziyaret etmek mümkün olabiliyor.

Kilisenin tarihi hakkında birçok araştırmacı farklı görüşler öne sürüyor. Kilise genel olarak 4. ve 9. yüzyıllara tarihlendirilmekte.

Klemens Kilisesi’nin yerine daha sonra II. Murad döneminde Turasan Bey’in yeğeni Ahmed Bin Hızır Yeğen Bey tarafından cami ve medresesinin yapıldığı, 1917 yılında çıkan büyük yangında bu iki eserin tamamen yıkılmış fakat bir süre minaresinin sağlam kaldığı bilinmekte. 1925 yılından sonra o da kaldırılmış.

Bazı eski resimlerden camiden ayrı bir minaresinin ve bu minarenin çinilerle süslü olduğu görülmekte.

Kapalı hac plan tipinde olan Aziz Klemens Kilisesi’nin özgün halinde 4 kolu birbirine eşit ve bazı ayakları üzerinde ince uzun hac kabartmaları işlenmiş. Yapının ilk halinde kubbeyi taşıyan büyük kemerlerin alt yüzeyinde freskolar bulunuyordu. Yapı camiye çevrildiğinde bu kabartmalar tıraşlanarak ve freskolar sıvanarak yok edilmiş.

Adliye Binasının temeli açılırken ele geçen Yeğen Bey Camisi’nin Arapça kitabesi hala Etnografya Müzesi’nde bulunmakta.

Günümüzde ise bu kiliseden yalnızca bir duvarın iç cephesi ve üzerinde yatay kolları kazınarak silinmiş bir Latin haçının bulunduğu mermer bloklar var.

Oldukça özenli mermer işçiliğine sahip olan yapının inşasında dönüşümlü olarak moloz taş ve tuğla sıralardan oluşan almaşık duvar tekniği kullanılmış.

Kaynak: Arkeofili.com “Ankara’daki Son Bizans Yapısı Aziz Klemens Kilisesi Yok Oluyor” makalesi, Bensu Aldırmaz, 2016.

Kilise, adını Hristiyan din adamı St. Clement’ten alır. St. Clement, Roma İmparatorluğu sınırlarında yasak olan Hristiyanlık dinine karşı uygulanan önleyici faaliyetlerin sonucunda MS 4. yüzyılın başlarında Ankara’da, bu alanda öldürülmüş ve defnedilmiş önemli bir azizdir. Ankara, Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasından sonra Hristiyanlık dinini benimsemiş olan Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu sınırlarında kalmıştır. Bizans İmparatorluğu Dönemi’nde şehir, önceki zamanlarında olduğu gibi dini öneminin yanı sıra ticari ve askeri alanlarda da öne çıkmaktadır. St. Clement’in ölümünden çok sonra, MS 9. yüzyılın ortalarında inşa edildiği düşünülen kilise, orijinalinde kapalı haç planındadır ve merkezi bir kubbeye sahiptir. St. Clement Kilisesi’nden günümüze çok az mimari unsur kalmıştır.

Daha önce girenler nasıl girdi bilmiyorum fakat esnaf neredeyse kovaladı sorduğum zaman az kalsın kafa atacaktim orada ki bir hiyara, esnaf hiç yardimcı olacak tipler değil kültür bakanlığından bekçi al gel diyor bana bir şey yok zaten neye bakacak diyor bence hiç muhattap olmayın kimse ile zaten bir şey de yok zamanında buraya bina yaptiranlara da yazıklar olsun kültür ve turizm bakanlığı hiç şey yapmamış

Ziyaret zamanı

Hafta sonu

Bekleme süresi

30-60 dk.

Rezervasyon önerilir

Hayır

Hacı Bayram, Derman Sk. No:17/A, 06050 Altındağ/Ankara

Ulucanlar, Hacettepe, Ulucanlar Cd. No:8, 06050 Altındağ/Ankara

Aziziye, Beyaz Sk. 62/8, 06690 Çankaya/Ankara

Karşıyaka, 730/1. Sk. no 5, 06830 Gölbaşı/Ankara

Balıkhisar, Köyiçi sokak no:42, 06750 Akyurt/Ankara

Beyazıt, Ankara Cd. 11/D, 06750 Akyurt/Ankara

Aziz Klemens Kilisesi Harabeleri

Posta Kodu

Adres

Sosyal Medyada Paylaş

Hakkında