Amida Höyük, Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alan, şehrin en eski yerleşim alanlarından biridir ve Diyarbakır Surları ile çevrelenmiştir. Bu höyük, kentin binlerce yıllık tarihine ışık tutan önemli bir arkeolojik ve kültürel alan olarak kabul edilir. Aynı zamanda “İçkale” bölgesinde bulunur ve Mezopotamya uygarlıkları ile Anadolu arasındaki etkileşimin izlerini taşır.

Tarihçesi

• Amida adı, bölgenin Asurlular ve Urartular dönemindeki adlarından biridir.
• Bölge, Neolitik Dönem’den başlayarak, Asur, Urartu, Pers, Roma, Bizans, Emevi, Abbasî, Selçuklu ve Osmanlı gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.
• Diyarbakır’ın tarihsel çekirdeği olan Amida Höyük, şehrin kuruluşunun başladığı yer olarak kabul edilir. Bu yüzden Diyarbakır’ın tarihi, buradaki arkeolojik katmanlar üzerinden anlaşılır.

Arkeolojik Yapısı

Amida Höyük’te yapılan kazılar, bölgenin 8 bin yıldan fazla bir süre boyunca kesintisiz yerleşime sahne olduğunu göstermektedir. Kazı çalışmaları sırasında şunlar ortaya çıkarılmıştır:

• Neolitik Dönem seramikleri
• Roma ve Bizans dönemi yapıları
• Sarnıçlar, su yolları ve depolama alanları
• İslam dönemine ait cam kalıntıları, sikke ve seramik eserler

Bu buluntular, höyüğün Diyarbakır’ın hem ticaret hem de kültür merkezi olarak ne kadar önemli bir rol oynadığını kanıtlar.

Amida Höyük ve İçkale

Bugün Amida Höyük, İçkale bölgesinde yer aldığı için aynı zamanda Diyarbakır’ın İçkale Müze Kompleksi ile bağlantılıdır. İçkale’deki kazılar sonucunda ortaya çıkarılan eserler müzede sergilenmektedir. İçkale’de yer alan Artuklu Sarayı, bölgedeki İslam mimarisinin bir örneğidir ve höyüğün tarihsel gelişiminde önemli bir yere sahiptir.

Ziyaret ve Önemi

Amida Höyük, Diyarbakır’ın katmanlı tarihine tanıklık eden benzersiz bir mekândır. Ziyaretçiler buraya gelerek şehrin tarihî surları, eski saray kalıntıları ve arkeolojik eserlerle doğrudan temas kurma imkanı bulurlar. Aynı zamanda Mezopotamya’nın bu köklü şehrinin medeniyetler arası geçiş noktasında olduğunu gözler önüne serer.

Burası, tarih ve arkeoloji ile ilgilenen ziyaretçiler için Diyarbakır’ın en ilgi çekici alanlarından biridir.